Ölüler Günü

• 2023-04-05
• Asya Işık

MEKSIKA ÖLÜLER GÜNÜ

“Dia de Los Muertos “

Kuzey Amerika’nın güneyinde yer alan Meksika, batısında Pasifik Okyanus, doğusunda Karayip Denizi ve kuzey doğusunda Meksika Körfezi yer alan ülkedir. Amerika Birleşik Devletleri, Guatemala ve Belize’ye olan sınırları ile ülke, üçgen şeklini andırır. Ayrıca nüfus bakımından dünyanın 11. Büyük ülkesidir.

Meksika Kültürü ve Tarihî

Meksika Kuzey Amerika’da tarihsel olarak çok eskilere dayanan tek ülkedir. Matematik, astronomi, mimari ve sanat alanında ileriye gitmiş Antik Maya Uygarlığı ve zengin bir mitoloji kültüne sahip olan Aztek Uygarlığı gibi eski medeniyetlerin beşiği olmuştur. Ancak Aztek Uygarlığın İspanyollar tarafından (15yy.)fethedilmesi tarihsel, kültürel ve politik olarak önemli bir olaydır. Çünkü, İspanyollar ile kaynaşan Aztek halkı İspanyollar tarafından asimile olmuş ve yerel halkın sahip olduğu dil, din, kültür hatta etnik unsurlar değişmiş, Kızılderili kültürü ile Avrupa kültürü karışarak Meksika kültürü meydana gelmiştir. Modern Meksika halkı İspanyolca konuşmakta ve etnik kökenleri Kızılderililer ve Avrupalılardan oluşmaktadır. Yani Meksika, eski uygarlıkların başlattığı, yerli halkın devam ettirdiği ve sömürgeciliğin değiştirdiği, zaman içinde de harmanlanmış tarih ve kültüre sahiptir.

Meksikalılar çalkantılı bir tarihe sahip olsalar da “uyumlu” kimliğini kaybetmemiş, ilgi çekici ve renkli kimlikleri ile geleneklerini devam ettirmiştir. En bilinen ve İspanyol kültürü ile şekillenen müzik kültürleri halkın eğlenceli ve renkli kimliklerinin önemli bir parçasıdır.

Ölüler Günü

Meksika halkının ölülerini anmak için düzenledikleri geleneksel renkli bir festivaldir. Başlangıcı Aztekler’e dayansa da Amerika kıtasındaki Katolik geleneğine de dayanmaktadır. Festival her yıl mısır hasad dönemi ile Katolik litürjik takvimindeki 1 Kasım Azizler Günü ve 2 Kasım Tüm Ruhların Günü'ne denk gelmektedir. Bu coşkulu hasar dönemini ölen yakınları ile paylaşmaktadırlar. Çeşitli eyaletlerde düzenlenir ve hazırlıklar 3 ay öncesinden yapılır. Halk renkli kıyafetlerle ve farklı makyajlarla ölüleri tasvir etmektedirler. Aynı zamanda ölenleri adaklarla, aile toplantılarıyla ve mezar ziyaretleriyle anmaktadırlar. Evlerde ve mezarlıklarda yer alan  ofrenda (sunak) bu günün en önemli parçasıdır. Ancak bu yapıtlar ibadet amaçlı değil ruhları yaşam alanına geri döndürmek amaçlıdır. Yani sunaklar, ölüler için köprü görevini üstlenerek ölüler canlıların dünyasına giriş yapar. Sunakları ziyaret edildiğinde, ölen kişinin hatırlandığını bilmesi için yakınları tarafından konulmuş fotoğrafı, ruhların uzun yolculuktan geldiklerini düşündükleri için yakınları tarafından konulan  su ve yiyecek ve ölen akrabalar için konulan mumlar görünebilir. Aynı zamanda sunakları süslemek için kullanılan Marigodlar ve dolaşan ruhları dinlenme yerlerine götüren kadife yaprakları önemli bir yer tutar. Festival Cadılar Bayramı ile benzer konseptleri bulunsa da amaç doğrultusunda birbirlerinden farklı oldukları unutulmamalıdır. Cadılar Bayramı’nda amaç korkutmak iken, Ölüler Günün de ise insanlar ile ölüler arasındaki bağı yaşatmak ve korkuyu engellemektir.Bu günde yakınlarını kaybedenler onlara hem hüzünlerini hem de coşkularını sunarlar ve bu şekilde bağlantı kurduklarına inanırlar. Yas tutmamalarının sebebi Aztek döneminde ölüler için  yas tutmanın saygısızlık olarak kabul edilmesidir. Atalarından kalan anlayış ölülerin, canlıların yaşadıkları hayatın bir parçası olduğudur.

Ölüler Gününde Yemek Kültürü

Mezarlıklarda geçirilen gecede Calaveras adı verilen kafatası şeklindeki şekerlemeler, Ölüler Ekmeği (Pan De Muerto) Tekila (alkol) ve Atole (alkolsüz) gibi içecekler tüketilmekte.